Παραγραφή πλημμελημάτων και εξαιρέσεις – Νόμος 4689/2020
Με τον προσφάτως ψηφισθέντα νόμο 4689/2020 (ΦΕΚ Α103) προβλέφθηκε η υπό όρο παραγραφή και παύση της ποινικής δίωξης αξιόποινων πράξεων χαμηλής απαξίας, καθώς και η παραγραφή και μη εκτέλεση επιβληθεισών ποινών φυλάκισης έως έξι μηνών. Ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες είχαν ληφθεί και στο πρόσφατο παρελθόν με τους νόμους 4411/2016, 4198/2013 και 4043/2012. Σκοπός των ρυθμίσεων αυτών είναι η αποσυμφόρηση των εισαγγελιών και των ποινικών ακροατηρίων της χώρας, ώστε να επιταχυνθεί η δικαστική διερεύνηση σοβαρότερων εγκλημάτων.
Παραγραφή αξιόποινου και εξαιρέσεις
Συγκεκριμένα, στο άρθρο 63 του ν. 4689/2020 ορίζεται μεταξύ άλλων ότι «παραγράφεται το αξιόποινο και παύει η δίωξη των πλημμελημάτων, που έχουν τελεσθεί μέχρι και την 30η-04-2020, κατά των οποίων ο νόμος, ως κύρια ποινή, απειλεί ποινή φυλάκισης μέχρι ένα (1) έτος ή χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας ή σωρευτικά κάποιες από τις παραπάνω ποινές».
Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του ανωτέρω άρθρου εξαιρούνται από την παραγραφή και παύση της ποινικής δίωξης τα αδικήματα που προβλέπονται και τιμωρούνται από:
α) τις διατάξεις των άρθρων του Ποινικού Κώδικα 82Α (έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά), 142 (έκθεση σε κίνδυνο αντιποίνων από αμέλεια), 155 (προσβολή συμβόλων άλλου κράτους), 158 παρ. 2 (νόθευση εκλογής ή ψηφοφορίας), 160 (αντιποίηση πολιτειακών και πολιτικών οργάνων), 163 (παραβίαση μυστικότητας της ψηφοφορίας), 166 παρ. 1 (διατάραξη εκλογικής διαδικασίας), 168 παρ. 3 (διατάραξη της λειτουργίας υπηρεσίας), 169Α (απείθεια), 173 παρ. 1 (απόδραση κρατουμένου), 175 (αντιποίηση), 178 (παραβίαση σφραγίδων που έθεσε η αρχή), 183 (διέγερση σε ανυπακοή) 184 παρ. 1 (διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων), 221 παρ. 2 εδάφιο α΄ (ψευδείς ιατρικές πιστοποιήσεις), 230 (ψευδής καταγγελία), 285 παρ. 4 περ. α΄ (παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών), 304Α παρ. 1 εδάφιο β΄ (σωματική βλάβη εμβρύου ή νεογνού), 337 παρ. 1 (προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας), 358 (παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής) και 377 (κλοπή και υπεξαίρεση μικρής αξίας για τις περιπτώσεις αγοράς εμπορευμάτων με πίστωση),
β) το άρθρο 5 του ν. 2803/2000 (Α΄ 48) με το οποίο τιμωρείται η απάτη ελάσσονος αξίας σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων,
γ) το άρθρο 6 παρ. 4 του ν. 3213/2003 (Α΄ 309), με το οποίο τιμωρείται η μη υποβολή ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης «πόθεν έσχες»,
δ) το άρθρο μόνο παρ. 1 του ν. 690/1945 (Α΄ 292), με το οποίο τιμωρείται η μη καταβολή μισθού,
ε) το άρθρο 29 παρ. 1 εδάφιο α΄ του ν. 703/1977 (Α΄ 278) και το άρθρο 44 παρ. 1 εδάφια α΄ και β΄ και παρ. 2 του ν. 3959/2011 (Α΄ 93), με τα οποία τιμωρούνται πράξεις εναρμονισμένης πρακτικής και εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης,
στ) το άρθρο 6 παρ. 2 και 3 του ν. 456/1976 (Α΄ 277), με το οποίο τιμωρείται η παράβαση επιμέλειας ανηλίκου,
ζ) το άρθρο 41 ΣΤ του ν. 2725/1999 (Α΄ 121), με το οποίο τιμωρούνται αδικήματα βίας με αφορμή αθλητικές εκδηλώσεις και
η) το άρθρο 10 του ν. 4637/2019 (Α΄ 180), με το οποίο τιμωρείται η διατάραξη ησυχίας.
Παραγραφή ποινών και εξαιρέσεις
Με το άρθρο 64 του ν. 4689/2020 προβλέπεται παραγραφή και μη εκτέλεση ποινών υπό όρο σε κύριες ποινές: α) φυλάκισης διάρκειας μέχρι έξι (6) μηνών ή β) χρηματικές ποινές ή γ) ποινές παροχής κοινωφελούς εργασίας, που έχουν επιβληθεί με αποφάσεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του ως άνω νόμου, εφόσον οι αποφάσεις δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες και οι ποινές αυτές δεν έχουν εκτιθεί με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι τις 27-05-2020.
Εξαιρούνται και δεν παραγράφονται ποινές που αφορούν παραβάσεις των άρθρων 82Α (έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά), 235 (δωροληψία υπαλλήλου), 236 (δωροδοκία υπαλλήλου), 237 (δωροληψία και δωροδοκία δικαστικών λειτουργών), 242 (ψευδής βεβαίωση), 259 (παράβαση καθήκοντος), 285 (παραβίαση μέτρων για την πρόληψη ασθενειών), 358 (παραβίαση υποχρέωσης διατροφής) και 390 (απιστία) του Ποινικού Κώδικα, καθώς και των νόμων 927/1979 (Α΄ 139), με τον οποίο τιμωρούνται συμπεριφορές επιδοκιμασίας αδικημάτων μίσους και φυλετικών διακρίσεων, 3304/2005 (Α΄ 16) με τον οποίο τιμωρούνται συμπεριφορές διακριτικής μεταχείρισης για λόγους εθνοτικής ή φυλετικής καταγωγής ή θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, κατά τη συναλλακτική διάθεση αγαθών ή προσφορά υπηρεσιών στο κοινό , του άρθρου 11 του ν. 4443/2016 (Α΄ 232), με τον οποίο επίσης τιμωρούνται συμπεριφορές διακριτικής μεταχείρισης για λόγους φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και της παρ. 6 του άρθρου 1 της από 25-02-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 42), με την οποία τιμωρούνται συμπεριφορές μη συμμόρφωσης με τα μέτρα πρόληψης, υγειονομικής παρακολούθησης και περιορισμού της διάδοσης του κορωνοϊού, ο οποίος προκαλεί τη νόσο COVID-19, όπως κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020 (Α΄ 76).
